ආර්ථීකය සරලව
මධ්‍යම අධිවේගී මාර්ගයේ මීරිගම සිට කුරුණෑගල දක්වා දෙවන අදියර ජනවාරි 15 වනදා ජනතා අයිතියට පැවරීමට නියමිත ය.
මහාමාර්ග අමාත්‍ය ජොන්ස්ටන් ප්‍රනාන්දු මහතා නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් මේ බව ප්‍රකාශ කරයි.
‘ආදරය’ ආර්ථික විද්‍යාවත් එක්ක එකට යන වචනයක් නොවේ. එහෙත් අපි ආදරය කරන දේවල් නිසා අපේ ආර්ථිකය මෙන්ම රටේ ආර්ථිකයටද විශාල වෙනස්කම් විය හැකිය. එනිසා රටට ආදරය කරන ආර්ථිකයක් හැදිය හැක්කේ කෙලෙසින්දැයි සොයා බැලීම වර්තමානයේ වඩා වැදගත් වේ.
බැලූ බැල්මට මාතෘකාව සරලය. නමුත් මේ තේමාවේ පෙරලිකාරම වදන නම් “ආදරය” යි. බොහෝ දෑ හිතකාමීහු රටට ආදරේ යැයි පවසති. එහෙත් වදනින් පැවැසුවද සත්‍ය ලෙසම රටට ආදරය කරන්නේද?
ශ්‍රී ලංකාව විවිධ රටවලින් ඉල්ලා තිබු ණය වෙලාවට ලබා ගැනීමට නොහැකි වුයේ ජාත්‍යන්තර ණය ශ්‍රේණිගත කිරීමේ ආයතන ශ්‍රී ලංකාවේ ණය ශ්‍රේණිය පහත දැමීම නිසා බව ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව අද නිකුත් කළ නිවේදනයකින් කියයි.
රටේ විදේශ සංචිත ඉහළ ගිය බව කියමින් නිකුත් කොට ඇති එම නිවේදනයේ මෙසේ සඳහන් ය.
2015 නොරොච්චෝලෙ ව්‍යාපෘතියෙන් පසුව විදුලි බල ශක්තිය උත්පාදනය උදෙසා ටෙන්ඩර් කිහිපයක් කැඳවූ නමුත් ලංවීම කිසිදු බලශක්ති ව්‍යාපෘතියක් ක්‍රියාත්මක කිරීමට සමත් නොවූ නිසා රට මහා විදුලි අර්බුදයක් කරා ළං වෙමින් පවතී. ලංවිම අවසාන වශයෙන් ටෙන්ඩර් කැඳවූයේ දැනට පවතින සහ අනාගත බල ශක්තිය උත්පාදනබලාගාර ස්වභාවික ද්‍රව වායු (LNG) මගින් ක්‍රියාත්මක වන ඒවා බවට පරිවර්තනය කිරීම, ඒවා පාවෙන ගබඩාවක රැඳවීම සහ නැවත වායු බවට පත් කරන ඒකකයක් පිහිටුවීම, නළ මාර්ග පද්ධියක් ගොඩනගා බලාගාර වෙත ගෑස් බෙදාහැරීම යන කටයුතු උදෙසාය.
මේ අතර ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ස්වභාවික ද්‍රව වායු (LNG) සැපයීම ඇමෙරිකානු සමාගමක් වූ ෆෝට්‍ර්ස් එනර්ජි වෙත ප්‍රදානය කරන්නට එකඟ වූවේය. යුගදනවි බලාගාරයට ස්වභාවික ද්‍රව වායු (LNG) සැපයීමත් වසර දෙකක් තුළ මෙගාවොට් 350කින් යුක්ත අලුත් බලාගාරයක් ඉදිකිරීමත් ඊටම අයත් විය.
ත්‍රිකුණාමලයේ තෙල් ටැංකි සංවර්ධනය සඳහා වන ඉන්දු – ලංකා ගිවිසුමට මසක් තුළ අත්සන් තබන බව ඉන්දියාවේ ප්‍රධාන පුවත්පතක් වන ද හින්දු පුවත්පත වාර්තා කොට ඇත.
එම පුවත්පත වාර්තා කොට ඇත්තේ ගිවිසුම පිලිබඳ සාකච්ඡා කොට එය සකසා අවසන් බවත්, ඉදිරි මාසයක කාලය තුළ එයට අත්සන් තබන ශ්‍රී ලංකාවේ බලශක්ති ඇමති උදය ගම්මන්පිල මහතා ද හින්දු පුවත්පතට ඉරිදා පැවසු බවයි.
ඩොලර් නොමැතිවීම හේතුවෙන් වරායේ හිරවී ඇති අත්‍යවශ්‍ය ආහාර ද්‍රව්‍ය අඩංගු කන්ටේනර 1500ක පමණ ප්‍රමාණය නිදහස් කර ගැනීම සඳහා මේ මොහොතේ ඩොලර් නිකුත් කළ නොහැකි බව ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව වෙළඳ අමාත්‍යාංශයට දැනුම් දී ඇතැයි එම අමාත්‍යාංශ ආරංචි මාර්ග සඳහන් කරයි .
එම කන්ටේනර් නිදහස් කරගැනීම සඳහා අවශ්‍ය ඩොලර් කෝටි දෙකහමාරක පමණ ප්‍රමාණය ලබන මස මැද දී පමණ ලබා දිය හැකි බව ද මහ බැංකුව වෙළද අමාත්‍යාංශයට දැනුම් දී ඇතැයි වාර්තා වේ.
අපට අපගේ විදෙස් සංචිත සහ රුපියල් ගැන සිහිපත්වනුයේ ආර්ථිකය අවසන් අඩියට කඩා වැටුණට පසුවය. මේ දිනවල විදේශ සංචිතවල තත්ත්ත්වය සම්බන්ධයෙන් බොහෝ තැන්වල කතාබහ වෙති. ආර්ථික විද්වත්හු ඒ ගැන විවිධ විවරණ දෙති. කොහොම වුණත් සංචිත පහළයන්නෙ ඇයි කියල සොයා බැලීමත් වැදගත්ය.
ඇතැමුන් සිතාසිටිනුයේ රජය ආනයන තහනම් කළද ආණ්ඩුව හොර රහසේ භාණ්ඩ ගෙන්වන බවය. එලෙස භාණ්ඩ ගෙන්වන්නේ නැතිනම් මේ ආකාරයෙන් රුපියල බාල්දු නොවන බව සාමාන්‍ය ජනතාවගේ අදහසයි. විදේශයක සිටින මා මිතුරෙක් මැතකදී විමසා සිටියේ “ඩොලර් නම් අතේ තියෙනව. ඒවා දැන්ම රුපියල් කරන්නද? නැත්නම් තව කාලයක් ගිහිල්ල රුපියල්වලට හරවන්නද යනුවෙනි.
නාගරික සංවර්ධන අධිකාරිය ඇමෙරිකානු ඩොලර් බිලියනයක ගිවිසුමකට අත්සන් තැබුණු බව සන්ඩේ ටයිම්ස් පුවත්පත ඉකුත් සතියේ දී වාර්තා කර තිබිණි. එම ප්‍රවෘත්තිය කියැවූ මගේ මිත්‍රයකු අදාළ ගිවිසුම මගින් ඇති විය ආර්ථික බලපෑම, ආර්ථික ප්‍රතිවිපාක සම්බන්ධයෙන් දැන ගැනීමට සඳහා මට කතා කළේ ය.
“මෙමගින් අපේ විදේශ විනිමය ප්‍රශ්නය විසඳෙනවා ද ? නැතිනම් මෙමගින් ප්‍රශ්නය විසඳෙනවා ද ?” යැයි ඔහුගෙන් මම විමසමි. ඔහුට විෂය සම්බන්ධයෙන් පුළුල් අවබෝධයක් ඇති බව මම දනිමි. ඔහු පශ්චාත් උපාධිධාරියකු වන අතරම වෘත්තීය අත්දෑකීම් ඇත්තෙකි. එබැවින් ඔහු අසන ප්‍රශ්නය වැදගත් සහ වලංගුතාවයක් ඇත්තකි.
ශ්‍රී ලංකාවට විදේශ විනිමය ගලාඑන ප්‍රධානතම මූලාශ්‍රයක් වන විදෙස්ගත ශ්‍රමිකයින්ගෙන් ලැබෙන ප්‍රේෂණ පසුගිය 2021 නොවැම්බර් මාසයේ දී තවදුරටත් පහළ ගොස් තිබේ.
ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ දත්තවලට අනුව 2021 නොවැම්බර් මාසයේ දී විදෙස්ගත ශ්‍රමිකයින්ගෙන් ලද ප්‍රේෂණවල වටිනාකම ඩොලර් මිලියන 271.4 ක් වේ.
ඉහළ යන සිමෙන්ති ඉල්ලුම සපුරාලීමේ සහ වේගයෙන් පුළුල් වන INSEE නිෂ්පාදන එකතුව ශක්තිමත් කිරීමේ උත්සාහයක ප්‍රතිඵලයක්
ශ්‍රී ලංකාවේ විශාලතම සිමෙන්ති නිෂ්පාදකයා වන INSEE සිමෙන්ති සමාගම, ගාල්ලේ පිහිටි රුහුණු සිමෙන්ට් වර්ක්ස් (Ruhunu Cement Works – RCW) කර්මාන්ත ශාලාවේ වාර්ෂික ඇඹරුම් ධාරිතාව ටොන් මිලියනකින් ඉහළ නැංවීමට සැලසුම් කර තිබේ. දේශීය සිමෙන්ති නිෂ්පාදනය වැඩි කරමින් රටේ ආර්ථිකය ශක්තිමත් කිරීමට දායක වීම සහ වඩාත් තිරසාර ඉදිකිරීම් නිෂ්පාදන මෙරටට හඳුන්වා දීම ඉලක්ක කරගෙන මෙම පියවර ගෙන ඇත. මෙම ආයෝජනය සඳහා අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලයේ අනුමැතිය හිමි වූ අතර, සියම් සිටි සිමෙන්ට් සමූහ ව්‍යාපාරයේ ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී Aidan Lynam මහතා ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණි අවස්ථාවේදී එය නිල වශයෙන් නිවේදනය කරන ලදි. එමෙන්ම ඒ මහතා ගාල්ල කර්මාන්ත ශාලාවේ සංචාරයකද නිරත විය.
