ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කර්ණ කරන තුරු ශ්‍රී ලංකාවට ආර්ථික අර්බුදයෙන් ගොඩා ආ නොහැකි ය

මෙරට ආර්ථික අර්බුදය නැවත ලෝකය හමුවේ සනාථ විය. මෑතක් වෙන තෙක්ම විවිධ දේශපාලන කඳවුරු අපේ ආර්ථික අර්බුදය ඔවුන් කැමැති ලෙස නිර්වචනය කළා මිස සැබවින්ම එහි යථා ස්වභාවය පැහැදිලි කළේ නැත. ඇතැමුන් ප්‍රශ්න කළේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිත අනුපාතයට ණය ප්‍රතිශතය (Debt to GDP ‘Ratio) වැඩි වුණාම මොකද වෙන්නේ? ජපානෙත් වැඩියිනෙ… මුදල් අච්චු ගැහුවම මොකද වෙන්නේ නූතන මුදල් න්‍යායත් එක්ක… ඒ නිසා මුදල් අච්චු ගැහුවට උද්ධමනය වැඩි වෙන්නේ නෑ, චීනය අපිට වැටෙන්න දෙන්නේ නෑ වැනි අදහස්ය.

අප විසින් නිර්මාණය කරගත් ආර්ථික අර්බුදවලින් අප ගලවා ගැනීමට අපට මිතුරු වෙනත් විදෙස් රාජ්‍යයන් අපට පිහිටුවේ යැයි සිතීම නොකළ යුත්තකි. හදිසි ස්වභාවික විපතකදී හෝ වෙනත් හදිසි තත්ත්වයකදී එලෙස උපකාර කළද, අපිම කාලයක් තිස්සේ නිර්මාණය කරගත් අර්බුදවලින් ගොඩ ඒමට ඔවුනගේ පිහිට පැතීම ද එකී රටවල්වල මිත්‍රත්වයටත් කරන අගෞරවයකි.

අප විසින් නිර්මාණය කරගත් ආර්ථික අර්බුදවලින් අප ගලවා ගැනීමට අපට මිතුරු වෙනත් විදෙස් රාජ්‍යයන් අපට පිහිටුවේ යැයි සිතීම නොකළ යුත්තකි. හදිසි ස්වභාවික විපතකදී හෝ වෙනත් හදිසි තත්ත්වයකදී එලෙස උපකාර කළද, අපිම කාලයක් තිස්සේ නිර්මාණය කරගත් අර්බුදවලින් ගොඩ ඒමට ඔවුනගේ පිහිට පැතීම ද එකී රටවල්වල මිත්‍රත්වයටත් කරන අගෞරවයකි.

මේ තීරු ලිපියෙන් වතාවන් ගණනාවකදීම සඳහන් කළ පරිදි ශ්‍රී ලංකාවේ තිබෙන්නේ ණය පිළිබඳ සහ ඒ හා බැඳුණු ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ නොකිරීමේ ගැටලු මාලාවක් මිස වෙනෙකක් නොවේ. අපි අද ණය පිළිබඳව සාකච්ඡාව නැවත ආවර්ජනය කරන්නේ දැන් ආර්ථික අර්බුදය තීව්‍ර වනවාත් සමගම ණය අර්බුදය දෙස නැවත බැලීම වැදගත් නිසායි. ඇල්බර්ට් අයින්ස්ටයින්ට (Albert Einstein) අනුව “මේ ලෝකෙ 8 වැනි පුදුමය නම් වැල් පොලියයි (Compound Interest). වැල් පොලිය තේරුම් ගත් කෙනා හම්බ කරන අතර තේරුම් නොගත් කෙනා ගෙවන බව අයින්ටයින් පැවසීය. දැන් ලංකාව ඉන්නේ ගෙවන පැත්තේය. කියවන්න...

ඇඟලුම් කර්මාන්තය රටට නැතිවම බැරි ඩොලර් නැතහොත් විදේශ විනිමය උපයා දෙන කර්මාන්තයකි. බොහෝ කාලයක සිට එයට හිමිවූයේ තෙවැනි පන්තියේ සැලකිලිය. ඇතැමුන් එය හැඳින්වූයේ සුද්දන්ට ජංගි මහන කර්මාන්තයක් ලෙසය. ඒ කර්මාන්තයේ වටිනාකම හා වැදගත්කම ඉස්මතු වූයේ කොරෝනා වසංගතය නිසා නිර්මාණය වූ ආර්ථික අවපාතය නිසාය.

කොරෝනා වසංගතය මැදත් ඇඟලුම් කම්හල් ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා රජයෙන් විශේෂ අනුග්‍රහයක් හා දිරි ගැන්වීම් කෙරිණි. එහෙත් කර්මාන්තයෙහි පවතින සියලු ප්‍රශ්න විසඳී නැත. ශත පහක් වැය නොකර විසඳිය හැකි ප්‍රශ්න ද ක්‍රමයෙන් ඇදී යයි. ගොඩ ගැසෙයි. කර්මාන්තයේ ඉතා ඉක්මනින් විය යුතු වෙනස්කම් කීපයක් ගැන ඒකාබද්ධ ඇඟලුම් සංගම් සංසදයේ මහ ලේකම් ටිව්ලි කුරේ මහතා මෙසේ අදහස් දක්වයි. කියවන්න...

රට සතු දෙස් විදෙස් ණය, බරපතළ ආර්ථීක අර්බුද රැසකට හේතුවී තිබේ. මේ ඒ පිළිබඳ විවෘත විශ්වවිද්‍යාලයේ ආර්ථික විද්‍යාව පිළිබඳ සම්මානිත මහාචාර්ය සිරිමෙවන් කොළඹගේ සමග කළ සාකච්ඡාවක් ඇසුරින් සැකසූ ලිපියකි. මහාචාර්ය කොළඹගේ ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ සංඛ්‍යාන දෙපාර්තමේන්තුවේ හිටපු අධ්‍යක්‍ෂවරයෙකි. ණය අර්බුදය සහ ඊට කළ යුතු පිළියම් ඒ ආර්ථික විද්‍යාඥයා මෙසේ දකියි.

ලංකා ආර්ථිකය මුහුණ දී සිටින හිඟ දෙකකි. ගෙවුම් ශේෂයේ හිඟය එකකි. අනෙක රජයේ අයවැය හිඟයයි. අයවැය හිඟය දල ජාතික නිෂ්පාදිතයේ ප්‍රතිශතයක් ලෙස සියයට 12 ටත් වැඩිය. එසේම ආනයන වියදම හා අපනයන ආදායම අතර පරතරය හෙවත් ගෙවුම් ශේෂයේ හිඟය ඇමෙරිකන් ඩොලර් බිලියන 11 ක් පමණ වෙයි. කියවන්න...

ධනවත් මනසක් නැති අපට ධනයෙන් පොහොසත් විය නොහැකිය

ශ්‍රමයෙහි සහ වැටුපෙහි ඇති ආර්ථික විද්‍යාව

දිනක් ඉතාම නවීන මෝටර් රථයක් නවතා තිබෙන තැනක සිටි මැදි ආදායම් ලබන පුද්ගලයෙක් නවීන මෝටර් රථයක් දෙස බලමින් “බලන්න මේ වාහනය ගත්තු කෙනා කොච්චර ආත්මාර්ථකාමීද? මේ වාහනය ගත්තු සල්ලිවලින් සල්ලි නැති මිනිස්සු කී දෙනෙක්ට බෙදල දෙන්න තිබුණද? කෑම වේල් කීයක් නං දෙන්න තිබුණද’’ කියමින් සිටියේලු. සරල භාෂාවෙන් පවසනවා නම් හූ සිට ඇත්තේය හූල්ලමින්ය. ඒ අවස්ථාවේදී ඒ වාහනයේ සැබෑ අයිතිකරු එතැනට පැමිණියේය. ඉහත කී පුද්ගලයා රථයේ හිමිකරුගෙන් මෙසේ ඇසීය. “ඇයි ඔබතුමා මෙච්චර ආත්මාර්ථකාමී. මේ වගේ අති නවීන වාහනයක් ගන්න මුදලින් තව කී දෙනෙක්ට සල්ලි බෙදල දෙන්න තිබුණද? ඔබතුමාලට හිතක් පපුවක් නැද්ද?” යනුවෙනි. එලෙස ආවේගය් ඇසූ පැනයට රථය හිමිකරු ඉතා සැහැල්ලුවෙන් පිළිතුරු දුණි. ඒ  “ඉතිං මං මේ වාහනය සල්ලි දීල අරගෙන මම කරේ මගේ තිබ්බ සල්ලි ටික මිනිස්සුන්ට බෙදල දීපු එක තමයි” යනුවෙනි. මේ ප්‍රකාශයෙන් හූල්ලපු පුද්ගලයා පුදුම විය. ඔහු ආපසු මෙසේ ඇසීය. “එහෙම වෙන්නේ කොහොමද? මේ වාහනය අයිති ඔබතුමාට නං සල්ලි කොහොමද මිනිස්සුන්ට බෙදුනෙ?” යනුවෙනි.

රථයේ හිමිකරු ඊට දුන් පිළිතුරු මෙයයි. “මේ වාහනය හදල තියෙන්නේ ඉතාම දක්ෂ කාර්මික ශිල්පීන්. ඔවුන් ඉතාම දක්ෂයි. ඉතින් ගෙවපු සල්ලිවලින් කොටසක් මේක හදපු කාර්මික මහත්වරුන්ට යනවා. මේ වාහනේ තීන්ත ගාල තියෙන්නේ වාහන පින්තාරුකරුවන්. මගේ සල්ලිවලින් කොටසක් ඒ අයටත් බෙදෙනවා. මේ වාහනේට දාල තියෙන්නේ ඉස්තරම්ම වර්ගයේ ටයර්. ඒ ටයර් හදන්න මිනිස්සු රබර් ගස්වලින් කිරි කපනවා. මගේ සල්ලිවලින් කොටසක් ඒ මිනිස්සුන්ටත් යනවා. මේ වාහනයේ ආසනවල කවර හදල තිබෙන්නේ නවීන සම් වර්ගවලින්. ඉතින් ඒ සම් කර්මාන්තකරුවන්ටත් මගේ සල්ලිවලින් කොටසක් යනවා. ඒ වගේම මගේ සල්ලිවලින් කොටසක් මේ ආයතනය ලාභ විදියට උපයනවා. එයින් කොටසක් ඔවුන් ලභාංශ විදියට බෙදනවා. එතකොට ඔවුන්ටත් මගේ සල්ලි බෙදිල යනවා. ඒ ලාභයට ඔවුන් රජයට බද්දක් ගෙවනවා. ඒකෙන් රටේ දියුණුවටත් දායක වෙනවා. මේ වාහනය ගනිද්දි මං වෙනමත් බදු ගෙව්වා. ඒකත් රටේ අධ්‍යාපනයට සහ සෞඛ්‍යයට වගේ වියදම් වෙනවා. ඇත්තටම මගේ සල්ලි හැමෝටම බෙදිල ගිහිල්ලා මට ඉතුරු වෙන්නේ මෙන්න මේ කාර් එක විතරයි.” කියවන්න...

නොවැම්බර් 12 වැනිදා මුදල් අමාත්‍යවරයා 2022 වර්ෂය සදහා වන අයවැය යෝජනා පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කළේ ලංකා ඉතිහාසයේ කවරදාකවත් නොතිබූ ආර්ථික අර්බුද රැසකට රට මුහුණ දී සිටියදීය. මේ ඒ අයවැය යෝජනා පිළිබඳ දෙස් විදෙස් පතළ ආර්ථික විද්‍යාඥයකු වන මහාචාර්ය ඩැනී අතපත්තු සමඟ කළ සාකච්ඡාවක සටහනකි. මහාචාර්ය අතපත්තු රුහුණු විශ්වවිද්‍යාලයේහි ආර්ථික විද්‍යා අංශ ප්‍රධානී සේම මානව ශාස්ත්‍ර හා සමාජ විද්‍යා පීඨයේ හිටපු පීඨාධිපතිවරයා ද වෙයි. මෙදා අයවැය යෝජනාවල රුව ගුණ ඒ ආර්ථික විද්‍යාඥයා මෙසේ ගෙන හැර දක්වයි.

අද අපේ රට තිබෙන්නේ බරපතළ ආර්ථීක අවපාතයකය. එක් පැත්තකින් කොරෝනා වසංගතය නිසා නිෂ්පාදන කටයුතු කඩා වැටී පවතී. අනෙක් පැත්තෙන් විදේශ විනිමය හිඟය නිසා ආනයන නැවතී කර්මාන්ත අඩපණ වෙමින් පවතියි. රුපියලේ වටිනාකම ක්‍ෂයවීමෙන් ඩොලරයේ වටිනාකම් ඉහළ ගොස් ආනයන වියදම සමග භාණ්ඩ හා සේවා මිල ද පවතින්නේ ඉහළ යමිනි. ජාත්‍යන්තරව ගතහොත් ඛනිජ තෙල් මිල ඉහළ යාම සහ නැව් ගාස්තු ඉහළ යාම මගින් අපේ ආර්ථීකයට බරපතළ ප්‍රශ්න ඇති කරයි. කෙසේ වුවත් අප මුහුණ දී සිටින අර්බුදවලට තරම් බරපතළ ප්‍රශ්නවලට අනෙක් රටවල් ගොදුරු වී නොසිටියි. ඒ අර්බුද මැද යමක් කිරීමට මුදල් අමාත්‍යවරයා උත්සාහ කරයි. කියවන්න...

ඉකුත්දා යුගදනවි බලාගාරය සම්බන්ධයෙන් ආණ්ඩුව සහ ඇමෙරිකානු නිව්ෆෝට්‍රස් එනර්ජි සමාගම එළැඹුණු ගිවිසුමට එරෙහිව රජයට හවුල් වූ පක්‍ෂ එකොළහක්, ලංවිම වෘත්තීය සමිති සහ තවත් වෘත්තීය සමිති එක්ව විරෝධතාවක් දියත් කරනු ලැබුවේය. නිව් ෆෝට්‍රස් එනර්ජි යනු 2014 දී ආරම්භ කරනු ලැබූ ස්වභාවික ද්‍රව වායු (LNG) සැකසුම සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කරනු ලබන සමාගමකි.

රජයට සහයෝගය දුන් පක්‍ෂ එකොළහ, රජයට එරෙහි මෙම විරෝධතා පැවැත්වූයේ මහජන මන්ත්‍රණ සභාව (මමස) යන බැනරය යටතේය. මහජන මන්ත්‍රණ සභාව ප්‍රසිද්ධියට පත් වූයේ, මහින්ද රාජපක්‍ෂගේ පාලනය පැවති සමයේ සැබෑ ජන සහභාගීත්වයක් තිබුණ කාලයේය. කියවන්න...

2022 අයවැය ගැන දැනටමත් ආණ්ඩුව පැත්තෙන් දේශපාලන පුරාජේරු ඇසෙමින් තිබේ. එහෙත් ඒ බොහෝමයක් සාහිත්‍ය වාග් පාඨ මිස ආර්ථික විද්‍යාත්මක පැතිකඩකින් කරන විග්‍රහ නොවේ. විශේෂයෙන්ම කලක් තිස්සේ අයහපත් ප්‍රතිපත්තිමය එළඹුම් නිසා කඩාවැටී කොවිඩ් වසංගතය විසින් තවත් පහත හෙළනු ලැබූ ලංකාවේ ආර්ථිකය ගැන එමගින් කතා වෙන්නේම නැත. එනිසා අයවැය ගැන ආර්ථික විද්‍යාත්මක දෘෂ්ටියකින් යථාවාදී මැන බැලීමක් කිරීම මේ අවස්ථාවේ කාලෝචිතය.

විදේශ විනිමය යනු මේ අවස්ථාවේ ලංකාව මුහුණ දෙන ප්‍රමුඛ ප්‍රශ්නයකි. ආනයන පාලනය ඉතා දැඩි ලෙස යොදාගෙන භාණ්ඩ හිඟ තත්ත්වයක් ද නිර්මාණය කරගෙන සිටින ලංකාව මේ වනවිට පාලනය වන්නේ අනෙක් රටවල්වලින් අත මාරුවට සල්ලි ඉල්ලාගෙනය. මේ ප්‍රශ්නයට අදාළව අත්‍යවශ්‍ය වන්නේ අඩුම තරමින් තවත් වසර දෙක තුනකින්වත් ප්‍රතිලාභ ලැබෙන පරිදි විදේශ විනිමය උපැයීම සඳහා අඩිතාලමක් දමාගැනීමය. එසේ නම් අපනයන සංවර්ධනයට, විදේශ ආයෝජන කැඳවාගැනීමට, සංචාරක ව්‍යාපාරය පණගැන්වීමට ආණ්ඩුවට නිසි වැඩසටහනක් තිබිය යුතුය. එහෙත් මේ අයවැයෙන් එවැනි යෝජනා ඉදිරිපත් කර නැත. ආණ්ඩුව පවසන්නේ ආයෝජන මණ්ඩලය යටතේ දිරිදීම් ප්‍රමාණවත් නැති බවය. ඒවායෙන් ආයෝජන කැඳවාගැනීමට සමත්ව නැති බවය. එහෙත් ආණ්ඩුව ද ඊට විකල්පයක් යෝජනා කර නැත. කියවන්න...

ධනවත් මනසක් නැති අපට ධනයෙන් පොහොසත් විය නොහැක

මෑතකදී මයික්‍රොසොෆ්ට් (Microsoft) සමාගමේ නිර්මාතෘ [කලක් මුළු ලෝකයේම ධනවත්ම මිනිසාව සිටි] බිල් ගේට්ස් ඔහුගේ දියණිය පිළිබඳව කළ ප්‍රකාශයක් අන්තර්ජාලයෙන් බොහෝ ජනප්‍රිය විය. එහි සඳහන් වුණු . “මගේ දියණිය කවදාවත් දුප්පත් මනුස්සයෙක් සමග විවාහ වෙන්නේ නෑ” නමැති ශීර්ෂ පාඨයයි. එයට අදාළ පුවත කියවීමේදී දුප්පත්කම සහ ධනවත් බව පිළිබඳව බිල් ගේට්ස් පළ කළ ගැඹුරු අදහසක් එහි විය. වර්තමානයේ බොහෝ දෙනා පවසන “ශ්‍රී ලංකාව දුප්පත් රටක්, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින හෝ සංවර්ධනය නොවන රටක්, අපිට කවදාවත් ධනවත් රටක් වෙන්න බෑ” යන්නට බිල් ගේට්ස් දක්වා තිබූ අදහස්වලින් ගත හැකි දේ බොහෝ තිබිණි.

බිල් ගෙට්ස් පවසා තිබුණේ “ධනවත් බව කියන්නේ බැංකුවේ විශාල මුදලක් තිබීම නොවෙයි. ධනවත් බව කියන්නේ නැවත නැවත ධනය ඉපැයීමට තිබෙන හැකියාවටයි.” එය උදාහරණයකින් ඉතා නිරවුල්ව ඔහු පැහැදිලි කර තිබිණි. කියවන්න...

විදේශ විනිමය සංචිත හිඟය අද අපේ රට මුහුණ දී සිටින බරපතළ ආර්ථික ප්‍රශ්නයකි. ඒ ආර්ථික ප්‍රශ්නයෙන් දේශපාලන හා සමාජ ප්‍රශ්න ද මතු වෙයි. මේ ලිපිය ඒ පිළිබඳව සාකච්ඡා කෙරෙන්නකි. අප මේ සාකච්ඡාව කරන්නේ රුහුණ විශ්වවිද්‍යාලයේ ආර්ථික විද්‍යා අධ්‍යයනාංශ ප්‍රධානි, ආචාර්ය සරත් කටුකුරුන්ද සමගය. විදේශ විනිමය සංචිත හිඟ වීමට හේතු සමග ඒවා යළි ඉහළ නංවාගත හැකි ක්‍රම ආචාර්ය කටුකුරුන්ද මෙසේ විස්තර කරයි.

රටක් සෙසු රටවල් සමග ආර්ථික ගනුදෙනු කරද්දී ඒ සඳහා නැති නම් ඒ ගෙවීම් සඳහා භාවිත කරන්නේ විදේශ විනිමය සංචිතය. 2020 අවසන් වෙද්දී ලංකාවේ දළ නිල සංචිත ප්‍රමාණය ඇමෙරිකන් ඩොලර් මිලියන 5,664කි. එවකට තිබූ සමස්ත විදෙස් වත්කම් ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 8,521ක් පමණ විය. 2020 පැවැති ඒ සංචිත ප්‍රමාණවත් වූයේ මාස හයකුත් සති හතරකටය. අද වන විට පවතින සංචිත ප්‍රමාණය මාස තුනකටවත් ප්‍රමාණවත් නොවේ. කියවන්න...

ඩොල‌‍ර් හිගය දැන් හැමෝටද දැනෙන ගැටලුවකි.  එහි බලපෑම සාමාන්‍ය ජනයාද පෙළන තත්ත්වයට අදවනවිට පත්ව තිබේ.කෙසේ වුවද මෙය විවිධ පාර්ශ්වයන් ඔවුන්ගේ කෝණයන්ගෙන් විග්‍රහ කරනු දැකිය හැකිය. බෝහෝ දෙනෙක් ඩොලර් ප්‍රශ්නය දකිනුයේ ණය ගෙවීමට තරම් ඩොලර් නැති වීමේම ප්‍රශ්නයක් ලෙසිනි. එය ප්‍රශ්නයේ මතුපිට පමණි.

එහිදී ඩොලර් නැතිවෙන්නේ ඇයි ද යන්න බොහෝ දෙනාට මගහැරේ. කෙසේ වුවද ඒ ප්‍රශ්නයට කෙටි පිළිතුරක් නැත. පිළිතුර ඉතාම දීර්ඝය. දිගු පිළිතුරු තියන වැඩවලට අපේ දේශපාලකයෝ කැමැති නැත. ඒ එම තීරණ දේශපාලනිකව වේදනාකාරී වන නිසා මෙන්ම ඒවා ජනප්‍රිය නොවන බැවිනි. එකී තීරණවලින් ජන්දයක් දිනිය නොහැකි නිසා ප්‍රශ්නය තාවකාලිකව යට ගහයි. කියවන්න...